De daad bij het woord

Betrokken maar droog weer vandaag. Ideaal om de blauweregen te snoeien. Bij zon is het namelijk heel vervelend werken als je om de zoveel tijd je ogen halfdicht moet houden. Bijkomend probleem is dat ik ook telkens moet niezen wanneer ik in de richting van de zon kijk. Het internet leert me dat een kwart van de mensen last heeft van wat het achooism-syndroom heet (Autosomal Dominant Compelling Helio-Ophthalmic Outburst of ACHOO Syndrome), of ook de 'photic sneeze reflex'. De niesreflex wordt blijkbaar veroorzaakt doordat de zenuwen van ogen en neus op dezelfde plaats in de hersenen binnenkomen. Een hevige prikkeling van de ogen leidt tot een tintelend gevoel in de neus, met niezen tot gevolg. Maar vandaag heb ik daar geen last van. De helft van de blauweregen is gesnoeid geraakt, de andere helft is voor volgende week. Echt veel snoeien komt er niet aan te pas. Ik haal de lange zaadpeulen weg, verwijder het droge hout, zorg hier en daar voor wat vormsnoei, bind de takken wat op en haal de lange uitlopers van vorig jaar weg. Volgens de regels van de kunst moet de blauweregen twee keer gesnoeid worden, maar ik beperk het tot één snoeibeurt vlak voor de planten onder de blauweregen weer beginnen uitlopen. Nu kan ik nog enigszins vlotjes met de trapladder in de border aan de slag.


Ondertussen zit ik alweer te broeden op plannen voor de uitbreiding van de palenstructuur in de tuin, zodat ik straks nog meer blauweregen de tuin rond kan leiden. Maar waarom nieuwe planten kopen als ik mijn bestaande kan vermeerderen? Sommige uitlopers onder aan de stam van de mooiste blauweregen hebben spontaan wortel gevormd in de grond. Ik heb ze in een pot en in de volle grond uitgeplant en geef ze de kans om te groeien. Lekker makkelijk. En goedkoop. En als de bloemen van deze jonge planten ook maar enigszins op die van de moederplant gaan lijken, dan weet ik nu al zeker dat de tuin nog meer zal geuren en fleuren met ranken vol weelderige trossen.

Afspiegeling van het leven

Tuinieren is een afspiegeling van het leven. Het is leren uit je fouten en telkens weer opnieuw beginnen. Het is werken om resultaat te bekomen en te oogsten wat je hebt gezaaid. Het is ook leren accepteren dat die oogst wel eens tegen kan vallen, heel vaak doordat externe factoren je inspanningen deels teniet hebben gedaan. De gang van het leven. Met je hoofd in de lucht, dromend. Maar ook nuchter, met je voeten op de grond. Voelend en (af)tastend, met je handen wroetend in de aarde en de juiste keuzes proberen maken.

Tuinieren is mediteren. De baas op het werk zei ooit: het gras maaien is ontspanning, het verstand op nul. Voor mij is dat toch enigszins anders: tuinieren is een halt toeroepen aan die eeuwige stroom gedachten die door mijn hoofd razen. Het is rust vinden wanneer je dat nodig hebt en de ergernis bedelven die de almaar jachtiger en agressievere buitenwereld in me heeft opgewekt.

Tuinieren heeft me altijd al geboeid. Ik zag het van mijn vader. En van mijn grootvader. En nu doe ik het zelf ook al een aantal jaren. Bescheiden en naar mijn oordeel nog te veel mislukkend. Inmiddels is tuinieren ook een echte rage geworden. De volkstuinen floreren en kranten en magazines hebben aandacht voor of zelfs rubrieken over de tuin, ja zelfs het starten van een eigen moestuin. Het lijkt wel alsof iedereen het tuinieren heeft herontdekt. Het zal wel met de economische crisis en de wil tot gezond leven te maken hebben: je kweekt je groentjes zelf en je weet wat je eet. Toch denk ik dat er nog een andere, meer belangrijke reden speelt: tuinieren is een middel om even het hectische leven achter je te laten. 'Back to basics' in onze maatschappij die door technologie en razendsnelle evoluties op dat vlak wordt gedomineerd. Het is langzamer leven in een wereld die door snelheid en duwen en trekken wordt beheerst.

Voor mij is tuinieren dus de gedachten stilzetten en terug voeling krijgen met wat de aarde voortbrengt en uiteindelijk ook weer wegneemt. Zien hoe alles keer op keer herbegint. De cirkel van het leven. Ook na deze winter komt de lente er weer aan. En sombere en melancholische gedachten zullen straks weer verdwijnen wanneer de zon door de wolken priemt. Gisteren was zo'n stralende zonnige zaterdag. Een vleugje muziek - de ouverture van 'Il barbiere di Siviglia' van Rossini, die telkens weer dezelfde mooie herinneringen oproept - en dan de tuin instappen. Zien hoe verwaarloosd en mistroostig alles er bij ligt. De restanten van de afgebroken pergola mogen nu stilaan wel opgeruimd worden. Plannen beginnen maken en straks weer de handen uit de mouwen steken.

Deze voormiddag is de lucht weer betrokken. Een niet al te kwieke merelvrouw is in de tuin terechtgekomen en zit wat futloos rond te staren. Ostentatief gaat ze op het terras op het restant van de dakgoot zitten dat na de keukenverbouwing op een nieuwe bestemming ligt te wachten. Inderdaad: het is tijd om weer de handen uit de mouwen te steken.

Schoonheid verlies je keer op keer

Zo mooi waren de helleborusbloemen voor de komst van de sneeuw en de vrieskou.



En dat bleef ervan over na de winterprik. De natuur leert: alles is vergankelijk...

De dooi doet zijn werk... langzaam

Vorige maandag zette de dooi in, maar van de kou zijn we nog niet af. De vorst zit nog in de grond en ook het ijs in de waterton is nog niet helemaal gesmolten, stelde ik vanmorgen vast.

De vorst leerde me een lesje

Knolselder en rode biet hebben in onze zanderige tuingrond veel tijd nodig om toch enigszins uit te groeien. Met als gevolg dat er bij het begin van de winter nog behoorlijk wat planten in de moestuin staan... en worden vergeten. Na de vorst- en sneeuwperiode heb ik mijn lesje wel geleerd. Volgend moestuinseizoen wacht ik niet langer tot de planten wat meer zijn gegroeid, maar moet alles uit de tuin zijn weggehaald voor de winter zijn intrede doet. Knolselder kan de diepvriezer in om later verwerkt te worden in soep of puree. Hij kan ook maandenlang binnenshuis in een bak met aarde worden bewaard en misschien lukt dat eveneens voor rode biet. Zonde, maar deze knolselder gaat niet meer in de soep.


Ook de rode biet voelt na de vorst papperig aan en lijkt me voor consumptie ongeschikt. Zowel de knolselder als de rode biet kunnen alleen nog hun nut bewijzen als... compost.

Sneeuw op de Veluwe

Twee weken geleden draaide ons weekendje Noord-Veluwe onverwacht uit op een weekendje in de sneeuw. En dat leverde een aantal idyllische plaatjes op...




Grappig zijn deze 'bolletjes' sneeuw in de struiken.



De bomen tonen nog beter hun grillige vormen door het spel van licht en donker op de takken.




Bezoekers verraden hun aanwezigheid door de sporen die ze achterlieten in de sneeuw.


En ook deze mooie zonnewijzer in een buxusperkje in het dorpje Nunspeet was een foto waard.

De vorst regeert het land

Deze middag is het opnieuw lichtjes beginnen sneeuwen en ook vanavond viel er een behoorlijke bui, 9 dagen na de sneeuwval die zorgde voor een nieuwe filerecord in ons land. Bovenstaande foto maakte ik evenwel op 15 januari. Heel wat planten waren nog aan het bloeien en vorst hadden we amper gehad. Opeens lag de gele schijnpapaver geknakt in een schoteltje met een klein laagje ijs. "We hebben geen winter gehad", werd al volop gezegd, maar ik dacht dat februari best nog kon verrassen. En dat gebeurde ook. De foto's hieronder maakte ik op zaterdagmorgen 4 februari.


Vrijdag 3 februari begon het 's namiddags te sneeuwen en enkele uren later was heel het land verlamd. Door de hevige sneeuwval stond tegen de avondspits 1.258 km file op de snelwegen, meer dan we ooit hadden gehad. De verkeerschaos was enorm. De gewestwegen meegeteld werd zelfs meer dan 4.000 kilometer file genoteerd. De sneeuw was eerst over Nederland getrokken, waar vooral het treinverkeer ontregeld was geraakt. De autowegen waren de dag nadien behoorlijk vlot berijdbaar, stelden we zelf vast toen we voor een weekendje weg naar de Veluwe reden. Niet ver van de plaats van ons logies vandaan had het -20,8° gevroren. Het was van in 1943 geleden dat het daar zo koud was geweest, hoorden we vertellen. Meteen sloeg de gekte van een nieuwe Elfstedentocht - de laatste editie dateert alweer van 15 jaar geleden - toe, maar wegens de te geringe dikte van het ijs werden de plannen om die te laten plaatsvinden in de loop van de week definitief afgeblazen. Inmiddels bleef heel Europa wel kraken onder de extreme koudegolf.


Weermannen spreken van een koudegolf als het vijf opeenvolgende dagen zowel overdag als ’s nachts vriest en als de temperatuur in die periode minstens drie dagen lager ligt dan min 10 graden. In ons land was de koudegolf vorig weekend al een feit. De laatste koudegolf dateert van 1997. Toen vroor het 12 dagen aan een stuk, zowel overdag als ’s nachts.


Vandaag waren we aan de 14de dag op rij met vorst toe, en dat is de langste koudegolf die is opgetekend sinds januari 1941. Dat jaar bleef het kwik in Ukkel tussen 1 en 17 januari voortdurend onder nul. In januari 1987 en in dezelfde maand van 1997 bleef het telkens 12 dagen onafgebroken vriezen, ook overdag. Voor morgen is dooi voorspeld.

Gisteren was het bomenfeest

Het midden tussen wintersolstitium en lente-equinox, de terugkeer van het licht, wordt bij de katholieken gevierd op Maria-Lichtmis (zie mijn bericht van vorig jaar op 2 februari). Voor de joden staat ongeveer in dezelfde periode Toe Bisjevat of het Bomenfeest, het 'nieuwjaar van de bomen', op de kalender. Het is vooral een landbouwfeest, waarbij het ontwaken van de natuur na de winter wordt gevierd, want de bomen gaan opnieuw bloeien. In de tijd van de tempel van Jeruzalem werd op die dag de berekening gemaakt van de verplichte afdrachten en heffingen van de oogst aan de priesters en de armen. Op Toe Bisjevat begon dus de nieuwe jaarrekening voor de oogst. Tijdens dit feest, dat niet zeer uitbundig maar eerder in familiekring wordt gevierd, worden zoveel mogelijk verschillende vruchten gegeten en wordt gebeden voor een goede oogst in het komende 'Boomjaar'.

De Torah benadrukt het belang van de boom door het verbod om bomen die fruit dragen te vernietigen. In Deuteronomium 20:19 staat: "Want de mens is een boom van het veld". Het leven van de mens hangt af van de bomen.

De foto hierboven maakte ik het voorbije weekend tijdens een uitstap naar Nunspeet, in het noorden van de Veluwe. Fruitbomen zijn het niet en van lente valt ook al niet veel te bespeuren. Sneeuwval toonde dit jaar dat begin februari koning winter nog hard toe kan slaan.