Afscheid met Schiller

Op 14 februari 2010 begon ik in alle anonimiteit met deze blog. Hij was bedoeld als een dagboek, om bij te houden wanneer en waar ik wat kocht of zaaide, wanneer wat groeide en bloeide en wanneer ik oogstte, welke de weersomstandigheden waren tijdens de verschillende seizoenen en met welke tegenslagen ik werd geconfronteerd. Toen ik mijn blog aanvatte, stond tuinieren nog niet echt in de grote belangstelling, zeker het moestuinieren niet. Vrij snel kwam daar verandering in. Tuinieren, en moestuinieren in het bijzonder, is vandaag bijzonder hip. Zie wat ik hierover schreef op 26 november 2012 naar aanleiding van de aanplant van de appelaar Pinova. Deze blog gaf me ook het plezier van hier mijn tuinfoto's te kunnen publiceren. Eerst uit mijn eigen tuin, later ook uit tuinen die ik bezocht.

Vandaag zeg ik tot ziens, na snel nog wat berichtjes te hebben gepost. Want er was veel blijven liggen. Veel foto's waren gemaakt, maar de tijd of de zin ontbraken om ze meteen ook op mijn blog toe te voegen. Ik had nog kunnen schrijven over de schelperwtjes, de pruimelaar met zijn afstervende takken die het dit jaar toch weer goed doet, hoe zich voor het eerst vele vruchtjes aan de appelaars aan het vormen zijn, over hoe de vijgenstruik in de pot zijn verplanting naar de volle grond na een zeer strenge winter toch overleefd blijkt te hebben, over de paprikaplantjes, over het recuperatiesysteem van regenwater dat ik heb aangelegd en over nog zoveel meer. Maar genieten in de tuin valt moeilijk te combineren met aan het computerscherm zitten om al deze en andere verhalen te vertellen.


Eind vorig jaar besloot ik om het moestuinieren op een laag pitje te zetten en het merendeel van mijn al kleine moestuin naar een siertuin om te toveren. Zodat ik mijn tijd volop zou kunnen spenderen aan genieten en minder in de tuin zou moeten werken. Want tuinieren is voor mij niet echt verstrooiing zoeken of ontspannen door een fysieke activiteit. Het is contemplatie. Contemplatie is een activiteit die haar eigen beloning vormt en daarom kenmerkend is voor de toestand van tevredenheid. Contemplatie is dus een doel op zich, net zoals genieten van de siertuin het doel op zich is. Niet zo in de moestuin, waar een mooie opbrengst nog altijd het eindstreven is. En waar de teleurstelling groot kan zijn, omdat na het vele werk de oogst soms behoorlijk tegen kan vallen. Ik haal de mosterd bij Schiller, die schrijft in zijn 'Brieven over de esthetische opvoeding van de mens': 'de mens vindt bij uitstek vervulling in de esthetische ervaring'. En de redeneringen van Schiller over vrije tijd pas ik toe op tuinieren. Waar de moestuin gericht is op opbrengst, is de siertuin gericht op esthetisch genot. In de siertuin keren we terug naar de Tuin van Eden, een wereld van oeronschuld, net zoals bij de kunst, waarin oerervaringen als verwondering en ontzag ons tot onze essentie terugwerpen.


Uit de statistieken van deze blog merkte ik dat de voorbije maanden en jaren geregeld bezoekers op mijn pagina's terechtkwamen, op zoek naar een of ander item dat ze hadden ingetikt. Ik hoop dat ze van mijn korte stukjes en vooral van mijn foto's genoten hebben. Dat wens ik ook de bezoekers toe die zich nu nog aandienen. Maar bovenal wens ik ze heel veel tuinplezier toe. Vergeet vooral niet te genieten. Buiten! Van al het moois dat de natuur en de positieve ingreep van de mens hierop ons biedt.

Nog eens de schoonheid van mos

Mos, we hebben er amper of geen oog voor. Maar bij nader toekijken is dit een plant van een bijzonder fascinerende schoonheid. Zoals ik andermaal ontdekte toen ik de potten met munt ging opruimen.

Nieuwe teeltwijze voor de spaghettipompoenen

In de tuin is nog een beetje plaats overgebleven om te moestuinieren. Er zijn appelaars, zwartebessenstruiken, gele aardbeien, de zeekolen, een perkje met sluimerwtjes, die door het natte voorjaar pas nu de eerste tekenen van bloei beginnen te vertonen, een perkje met paprikaplantjes, en er is plaats voor de spaghettipompoenen.


Omdat de binnen voorgezaaide plantjes bij het buitenplanten nogal gauw door de slakken werden opgevreten, heb ik een nieuwe teeltwijze bedacht. De planten staan in grote Chinese potten die vlak onder de rand met bruine zeep zijn ingezeept om de vraatzuchtigen weg te houden. In de potten steekt onderaan compost en konijnenmest. Nu is het gewoon een kwestie van voldoende water geven en hopen dat de planten snel langs het traliewerk omhoog zullen klimmen om in het najaar weer talrijke pompoenen af te leveren. Als de oogst wordt zoals vorig jaar, dan genieten we weer tot het voorjaar van overheerlijke stoofpotjes. Tot nu toe ben ik de belagers op deze manier inderdaad te slim af.

Elizabeth veranderde van geel naar vanille

De vorig jaar gekochte magnolia Elizabeth verhuisde in het najaar al naar de nieuwe bloemenborder. Bizar genoeg veranderde de elegante dame daarbij van kleur: vorig jaar waren haar tulpvormige bloemen geel, dit jaar hadden ze de eerder vanillewitte kleur van de tulpen Spring Green eronder. Ik ben benieuwd of ze volgend jaar toch weer naar haar gele bloemkleur terug zal keren, want daarvoor hadden we haar toch gekocht.

Een 'Spielereitje'

De Allium Zebdanense, of bochtig look, geplant rond de hosta leverde dit leuke resultaat op. Alsof de hosta bij het groeien al meteen in bloei staat.

Nieuwe aanwinsten n.a.v. 40 jaar Het Leen

Het Provinciaal Domein Het Leen in Eeklo vierde op zaterdag 18 en zondag 19 mei zijn veertigjarig bestaan. Op zaterdag gebeurde dat met een bloemenmarkt. Een kort bezoek bracht me met drie nieuwe aanwinsten terug naar huis, waaronder deze verbascum 'Raspberry Ripple' (foto 1 juni, op de foto hieronder het plantje bij aankoop).


Drie lupineplantjes.


En de salvia 'nachtvlinder', met zijn mooie purperrode, van ver bijna zwart uitziende frêle bloempjes die nu pas zijn beginnen bloeien.

Zeekool: een ware delicatesse

Een delicatesse die met een beetje geluk alleen in toprestaurants te proeven valt. Maar bij ons komen ze rechtstreeks uit de eigen tuin op het bord: gebleekte zeekoolscheuten. De smaak is tussen die van asperges en bloemkool in. Met een kalkoentournedos en aardappeltjes in de schil erbij is dit om vingers en duimen af te likken. Wat we dan ook hebben gedaan.


Ik plantte de zeekool twee jaar geleden op twee plaatsen aan. Nu was het voor het eerst tijd om de scheuten te proberen bleken.


Van zodra de eerste scheuten zich begonnen te vormen, plaatste ik er metselaarskuipen bovenop.



Zo zagen de scheuten eruit voor ze de keuken in gingen (eerste oogst op 11 mei). Bij de latere oogsten werden wel zoveel mogelijk de ronde scheuten en de topjes met bloemetjes verwerkt en als asperges met gerookte zalm in een botersausje klaargemaakt. De plattere scheuten gingen in de soep.

Het bijenhotel heeft kamers te huur

In het bijenhotel kwam nog een grote blok hout waarin ik gaten van verschillende grootte heb geboord. De rest van de nog lege ruimte vulde ik op met stukken gedroogde stengel van de zonnebloemen van vorig jaar en een restant van een bolacaciawortel. Zo zag het eruit op 6 mei. Voor zover ik kan nagaan heeft het hotel vandaag, 9 juni, nog altijd geen gasten. Misschien moet ik er een bordje 'Te huur' bij plaatsen?

En wat deden en doen de bloembollen?

De bloembollen die ik in december pootte, gingen dit koude en natte voorjaar mooi bloeien.


Zoals deze Narcissus Ice Follies (foto helemaal boven: 17 april, foto hierboven: 27 april).


De sneeuwroem (foto 28 april)


De Allium Zebdanense (foto 6 mei)


De Tulipa Green Spring (foto 6 mei)


En de indrukwekkende Allium Purple Sensation, die nu al wekenlang inderdaad de sensatie is van de nieuw aangelegde border en week na week mooier wordt en omvangrijker van bloem (foto 1 juni).

Een natte moederdag

Een bloemetje uit mijn tuin voor alle moeders. Helaas geeft de zon verstek vandaag. De regendruppels op deze tulp doen me denken aan tranen van verdriet en van geluk. Zonder kunnen we niet groeien...

Bijenhotel met uitkijktoren

Twee oude houten groentekratten die weggegooid zouden worden op het containerpark (milieupark of recyclagepark klinkt eigenlijk wel beter), een restant van het afgebroken gedeelte van de pergola, wat palen die ooit dienden als steun voor de bolacacia's, enkele dakpannen, wat touw, enkele snelbouwstenen van de keukenverbouwing, opgedroogde zonnebloemstengels... meer recyclagemateriaal had ik niet nodig om twee weekends geleden eindelijk ons al lang geleden geplande bijenhotel op te trekken.


Ik begon eraan op zaterdag en zette er zondag nog het huisje van een vroegere voederplank bovenop, als toren voor wie de behoefte voelt om even op uitkijk te komen zitten.


Het bijen- en insectenhotel kreeg een plaats naast de kamperfoelie, die ik ertegenaan opbond zodat hij het bouwwerk kan overgroeien. Het is nog niet helemaal af, want ik wil er nog enkele met gaten doorboorde houtblokken aan toevoegen. Maar laat dat belangstellende bewoners niet afschrikken: ze zijn nu al welkom!

Koudste Pasen sinds 1964

Het persagentschap Belga berichtte dat we de koudste Pasen beleefden sinds 1964. Toen werd, omgerekend naar de huidige meetmethode, 3 graden genoteerd. Pasen 2013 was met 3,2 graden in Ukkel kouder dan Kerst 2012. Maar er is hoop: heel langzaam schakelt de natuur over naar lentemodus. Normaliter staat de pruimelaar begin april al volop in bloei. Op paasmaandag ontdekte ik het eerste bloempje dat schuchter ontlook.

Een bevroren Pasen

Ontluikende bloesem van de pruimelaar? Nope. Eerste tulpjes en paaslelies? Nope. Een heerlijk lentetemperatuurtje? Nope. Deze Pasen gaat wellicht de geschiedenisboeken in als één van de koudste ooit. We mogen onze klokken vannacht dan wel naar de zomertijd hebben omgeschakeld, buiten blijft de winter standhouden. De voorjaarsbloemen geraken maar niet uit de bevroren grond en waren ook vanmorgen door een laagje rijm bedekt. Van het zaad dat we strooien als voer voor de vogels dachten we nog genoeg te hebben om de volgende winter mee te starten. Maar nee, de voorraad raakte vorige week volledig op, zodat we vandaag maar wat oud brood hebben verkruimeld. Vorig weekend gingen ook de laatste zonnebloempitten in het voederbakje voor de meesjes. Kinderen die vandaag in de tuin paaseieren gaan rapen kunnen maar best hun dikke winterkleren aantrekken.


Net als Kerstmis is ook Pasen gelinkt aan oudheidense gebruiken. Het woord 'Pasen' komt van 'Pesach', het joodse feest dat de bevrijding uit Egypte herdenkt. De christenen herdenken met Pasen de opstanding van Christus uit de dood. Voor hen is dit het feest van innerlijke bevrijding en vernieuwing. Voor de meesten is Pasen tegenwoordig het feest van de lente, waarbij het ontwaken van de natuur na de winter wordt gevierd. Een feest ook van de vruchtbaarheid. Pasen werd in onze contreien gekoppeld aan het Germaanse vruchtbaarheidsfeest 'Ostara', of 'Eostre' in het Oudengels. Vandaar ook de Duitse en Engelse benaming voor Pasen: 'Ostern' en 'Easter'. De traditie van het eieren rapen zou voortkomen uit dat oude vruchtbaarheidsfeest. Vroeger begroeven boeren eieren in de akkers om van de goden een vruchtbare grond en een goede oogst af te dwingen. Dat gebruik hebben we in het verstoppen van paaseieren overgenomen. In de middeleeuwen werd in de vastentijd een kerkelijk verbod ingesteld op het eten van eieren en vlees. In deze periode echter, na de koude winter, leggen de kippen opnieuw eieren. Om de vele eieren te bewaren werden ze gekookt en met Pasen veelvuldig gegeten of cadeau gedaan. Het herinnert me aan mijn prille kindertijd op de lagere school, toen leerkrachten ons vroegen om ons snoepgoed in een 'vastentrommeltje' te bewaren. Na Pasen ging dat trommeltje open en was het natuurlijk een feest als we eindelijk weer van al dat lekkers mochten genieten. Als misdienaar verzamelde ik in de vastenperiode ook 'mispunten'. Want een volle kaart werd met Pasen door de pastoor beloond met een pak van de heerlijkste chocola. In die tijd gingen we ook als misdienaar huis aan huis rond en belden we aan voor eieren. Die eieren waren bestemd voor de pastoor, maar omdat die zich geen indigestie wou eten, kregen we er ook enkele mee naar huis. Al vond ik het pak chocola toch veel lekkerder.

Geen witte Kerst, bijna een witte Pasen

Een week voor Pasen kreunt ons landje weer onder de sneeuw. Zaterdagmorgen vielen de eerste vlokken, maar in de loop van de dag kwam er niet veel sneeuw meer bij.


Maar vanmorgen zag alles na een nacht sneeuwen weer wit. Eind maart wil de winter nog altijd van geen wijken weten. Op de radio meldde Frank Deboosere dat het al van maart 1952 is geleden dat er zo laat in maart nog zo veel sneeuw is gevallen in ons land. Het vriest 's nachts en overdag blijven de temperaturen rond het vriespunt schommelen. Het voelt bitterkoud aan door de ijzige wind. Tuincentra zijn eraan voor hun moeite: met zo'n weer voelt niemand zich geroepen om plantjes te gaan kopen. En voor de komende dagen is er qua temperatuur geen beterschap op komst.


Groene vingers zijn al lang aan het kriebelen, maar het werk in de tuin wordt noodgedwongen uitgesteld. De sla die normaal meteen buiten wordt gezaaid, zaaide ik nu zo'n twee weken geleden in een kasje in de keuken. Wanneer zal ik die buiten kunnen uitplanten?

De schoonheid van... mos

Aan de pergola hangt een pot met een vetplant die elke nazomer prachtig bloeit en bijen lokt. Nu lijkt het een lege pot met enkele verdroogde takken. Maar hoe verrassend is het niet als je wat dichterbij gaat kijken. In het midden van de pot heeft zich een moslaagje gevormd. Onder de sneeuw levert dat dit mooie beeld op van het sporogoon, het kapsel waarin de sporen worden gevormd.

De roze magnolia wacht op de lente

Winterkou of niet... de roze magnolia is al een tijd terug begonnen met het vormen van bloembotten. Hij wacht geduldig op zachter lenteweer om straks weer zijn fascinerende kelkbladeren te openen.

Wat doet de vijgenstruik na de winter?

De vijgenboom in wording, al noem ik hem beter een struik, verhuisde eind vorig jaar van zijn terraspot naar de volle grond. Vroeger stond hij 's winters warm in folie ingepakt, nu kreeg hij meteen een strenge winter met af en toe een pak sneeuw over zich heen. Een vijg blijkt echter sterk te zijn. We wachten dus hoopvol af tot we de nieuwe uitlopers zien verschijnen.

Koning Winter weigert troonsafstand

De tuinkabouter blijft er minzaam bij lachen, maar wij raken de heerschappij van Koning Winter stilaan beu.


Vorige week woensdag zaten we in de late namiddag in hemdsmouwen op een terrasje in Gent, vandaag lijkt de lente weer heel veraf.


Vanmorgen vroeg was het door de sneeuwval het onbegonnen werk om de baan op te gaan. Wie het wel deed, zorgde mee voor de recordfile van 1.600 km die tijdens de spits werd opgetekend. Ook 's morgens bleef de stuifsneeuw zich nog ophopen, maar tegen de middag brak de zon door.



Een merel zocht naar nog wat restjes van het vorig weekend uitgestrooide zaad.


Ook het nog te verhakselen snoeihout van de blauweregen kwam onder een laag sneeuw terecht. Het is nog te vroeg om aan het lente-opruimwerk te beginnen.

Van lente of bijna zomer opnieuw naar winter

Van de week leek het heel even lente, om maar niet te zeggen zomer. Dinsdag en woensdag was het echt terrasjesweer en verschenen de eerste shorts en zomerrokjes in het straatbeeld. Dinsdag was zelfs de warmste 5 maart in meer dan honderd jaar. In Ukkel werd 17,9 graden gemeten, de warmste plaats van het land was Diest met 19,4 graden. Een dag later haalde het kwik in Ukkel 18 graden, in Kleine Brogel 19,2 graden en in Oostende 15 graden, daar waar de normale temperatuur voor deze tijd van het jaar ongeveer 9 graden bedraagt.


Het leek wel alsof de natuur uit een lange winterslaap ontwaakte. Al een paar weken horen we bij het vroege opstaan de merels druk kwinkelieren, lang voor zonsopgang. En in de tuin zijn de voorjaarsbloeiers aan het ontluiken. Achter de buxushaag ontdekte ik dit sneeuwklokje.


Elders hebben de krokussen hun kelkjes geopend. Zij zijn de voorbodes van de lente, maar de winter geeft zich vooralsnog niet gewonnen. Donderdag was het al gedaan met de zon. De voorbije dagen werd het opnieuw almaar kouder en voor begin volgende week wordt vrieskou en zelfs sneeuw voorspeld. Perfect normaal weer voor deze tijd van het weer, al hadden we het natuurlijk wel anders gewild na dat mooie lentevoorsmaakje dat we zopas hebben gekregen.